Kalendarium życia dziecka: 1 miesiąc

Człowiek szybko zapomina.

Dlatego myślę sobie, że warto zapisać pewne prawidłowości, żeby potem wiedzieć, czego się spodziewać - chociaż zdaję sobie sprawę z tego, że każde dziecko jest inne i może odbiegać od tego, co podają podręczniki (tak, ciągle to powtarzam i sobie, i Wam). 

Zacznę od początku i w skrócie opiszę pierwszy miesiąc życia malucha, a raczej, co z nim wtedy robić (na podstawie zebranych doświadczeń własnych lub wręcz przeciwnie, z książek i poradników oraz od lekarzy i położnych). Oj, a jest co wspominać. Uwaga: będzie długo i druga uwaga: nie znam się na medycynie, więc w razie czego proszę informować o błędach.

1 miesiąc - noworodek:

• Ciąża donoszona, to taka, w której rozwiązanie następuje między 38 a 42 tygodniem.  
• Po porodzie u dziecka możliwe są: wybroczyny, różowo - czerwone plamy na powiekach i karku, ropna wydzielina w worku spojówkowym, rumień i inne zmiany skórne, spadek wagi urodzeniowej (do 10% masy ciała, wyrównanie po 2 tygodniach życia), smółka (pierwsza smolista, ciemnozielona kupka), łuszczenie skóry, opuchnięte powieki. Może mieć powiększone sutki, wydzielinę z pochwy, obrzęk jąder/sromu (hormony). Żaden z tych objawów nie jest niczym dziwnym, choć rodzicowi może się wydawać niepokojący. Uwaga! W żadnym wypadku nie wolno wyciskać żadnych pryszczyków u malucha! Prawdopodobnie prędzej, czy później same znikną.
• Lekarze oceniają stan dziecka w skali Apgar (0 - 10 stopni, im więcej, tym lepiej).
• Noworodki terminowo urodzone zwykle ważą 2,8 - 4 kg, a mierzą 45 - 56 cm, obwód głowy mają na mniej więcej 33 - 37 cm. Obwód głowy jest w tym czasie nieco większy, niż obwód klatki piersiowej. Główka po porodzie może mieć dziwny kształt i/lub siniaki. Jest stosunkowo duża - to mniej więcej ćwierć całej długości ciała dziecka. Noworodki mają wyższą temperaturę ciała.
• Poleca się jak najszybsze przystawienie dziecka do piersi - najlepiej zaraz na sali porodowej - i nauka karmienia (choć ssanie jest odruchem, z którym się rodzimy, karmienie piersią wymaga "wprawy").
• W szpitalu maluch otrzymuje opaskę identyfikacyjną (numer PESEL matki, data urodzenia dziecka i informacja o jego płci).
• Dziecko po porodzie ma na swojej skórze tzw. maź płodową, która je chroni. Dlatego lekarze radzą, aby zaraz po porodzie nie kąpać dziecka - jedynie przecierać - a następnie myć je co 2 - 3 dni, a nie codziennie. Po jakimś czasie oczywiście możemy kąpać już częściej. Pierwsza kąpiel najlepiej, jeśli będzie dopiero w 3 dobie. Uwaga: kąpiel nie może być zaraz po jedzeniu! Nie powinno się zanurzać pępka oraz śladu po szczepionce (na ramieniu). Woda na ok. 5 - 7 cm. Ważne jest tworzenie swego rodzaju rytuałów, m. in. stała pora kąpania, a po niej system usypiania (nawet jeśli na początku dziecko nie widzi różnicy między dniem i nocą). Kosmetyków jak najmniej!
• W pierwszej dobie po porodzie dziecko jest śpiące (obniżona aktywność fizjologiczna). Później to się zmienia. Poleca się przystawianie do piersi "na żądanie", ale nie rzadziej niż co ok. 3 h.
• Dzieci karmione piersią wypróżniają się częściej - nawet przy każdym karmieniu, czyli kilkanaście razy dziennie. Zawsze po przewijaniu należy umyć ręce!
• Do standardowej codziennej pielęgnacji dziecka należy przemywanie powiek - ważne, aby myć je w kierunku od zewnętrznego do wewnętrznego kącika (lekko naciskając na końcu). 
• Nie zaleca się już oliwkowania niemowląt - chyba, że dziecko ma ciemieniuchę.
• Ważna jest pielęgnacja kikuta pępowinowego. Istotne, aby nie był mokry, nie towarzyszyła mu jakaś wydzielina, zaczerwienienie, czy nieprzyjemny zapach. Odpada zwykle w 14 - 16 dobie. Później należy również dokładnie i delikatnie przemywać pępek.
• Temperatura wody do kąpania dziecka, to 37,2 - 37,5 (na termometrze). Można też sprawdzać łokciem, czy jest ciepła, ale nie gorąca. 
• Maluchy często mają czkawkę, spowodowaną niedojrzałością układu nerwowego - należy wtedy sprawdzić, czy dziecku nie jest za zimno, czy też nie ma czasem pełnej pieluszki. Można mu podać kilka kropel pokarmu. 
• Ważne - odpowiednia pozycja podczas karmienia i odbijanie po jedzeniu.
• W szpitalu zostaną wykonane podstawowe badania, m. in. przesiewowe oraz szczepienie (wirusowe zapalenie wątroby typu B i gruźlica).
• Żółtaczka poporodowa u noworodka jest czymś normalnym, jeśli jednak stężenie bilirubiny we krwi dziecka jest zbyt duże, może być ono zatrzymane (wraz z matką) na dłuższą obserwację oraz leczenie światłem (fototerapia). Żółtaczka fizjologiczna utrzymuje się do 10 dnia po porodzie, nie powoduje apatii, czy zmniejszenia łaknienia u dziecka (a co za tym idzie - spadek masy ciała). W przypadku patologicznej żółtaczki - przeciwnie.
• W szpitalu należy podać kontakt do przychodni, w której zamierzamy leczyć dziecko - wyślą tam kartę zdrowia dziecka. Po powrocie do domu należy się zgłosić do położnej środowiskowej oraz zapisać dziecko do pediatry.
• Położna w ramach umowy z NFZ wykonuje kilka wizyt domowych, podczas których sprawdza stan dziecka, uczy matkę pielęgnacji noworodka, udziela wyjaśnień, może również obejrzeć rany poporodowe i sprawdzić, czy należycie się goją. Warto ją zapytać, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do zdrowia, czy opieki nad maleństwem.
• Dziecko ma ciemiączko (miękkie miejsce na główce), które stopniowo zarasta (do 18 miesiąca życia). 
• Podstawowe sposoby uspokajania dzieci w razie płaczu: ciasne zawijanie (w kocyk lub pieluszkę), układanie na boku lub brzuchu, szum (np. nastawienie radia między stacjami, suszarka, odkurzacz, golarka - tak głośno, jak głośno płacze dziecko), odpowiedź na potrzebę ssania (karmienie, smoczek - możemy nim troszkę poruszać w buzi dziecka), bujanie (tak, aby główka dziecka delikatnie drżała).
• Noworodek śpi nawet do 20 godzin na dobę.
• Dziecko ubiera się w tyle warstw, co dorosły + 1. Do spania - długi rękaw. Czapki aktualnie nie używa się już cały czas w domu - jedynie, jeśli jest zimno. Przebieramy je i przewijamy na płaskiej powierzchni (uwaga na bezpieczeństwo).
• Do snu dziecko układamy na pleckach (ryzyko Zespołu Nagłej Śmierci Łóżeczkowej) .
• Podczas noszenia, podtrzymujemy dziecku główkę.
• Należy ćwiczyć leżenie na brzuchu, najlepiej codziennie. Jeśli dziecko tego nie lubi, przy pierwszym proteście, przekładamy na plecy. Ćwiczenie to jest jednak ważne, aby uczyło się trzymania głowy - co później przyda się przy siedzeniu oraz chodzeniu.
• Wychodzenie na zewnątrz dopiero po ok. 2 - 3 tygodniach (zależnie od pory roku), ale zaczynamy od wietrzenia mieszkania, werandowania (dziecko, oczywiście odpowiednio ubrane, na balkonie) i króciutkich (kilkuminutowych spacerków). Na początku należy unikać ostrego słońca (nie wychodzimy między 12:00 a 15:00). 
• Dziecko po porodzie ma niebieskie, ciemnoszare tęczówki. Do roku ich kolor może się zmienić. Widzi nieostro, czerń i biel, jest nadwrażliwe na światło. Na razie nie wydziela łez. Pierwszy wyraźny widok, jaki mu się ukaże, to twarz mamy.
• Słyszy już dawno (a na pewno od 16 tygodnia ciąży), ale słuch ma przytępiony. Lepiej słyszy wysokie rejestry.
• Na początku piersi produkują mało, ale to się z czasem zmienia, w okolicy 3 - 5 dnia następuje nawał i wtedy wymagają szczególnej delikatności. Na początku wydzielają siarę, a dopiero w okolicy 7 - 10 dnia mleko dojrzałe. Wszystko to ma sens i jest dokładnie dostosowane do potrzeb dziecka.
• Przez pierwszy tydzień podajemy dziecku witaminę D3, później dokładamy witaminę K (do 3 miesiąca), następnie znów samą D3 (codziennie).
• Noworodkom mogą towarzyszyć różne dolegliwości, np. pleśniawki (białe, wypukłe plamy - podobne do twarożku - w jamie ustnej), na które należy uważać.
• Optymalna temperatura otoczenia, to 20 stopni Celsjusza.
• Nie wolno prostować nóżek niemowlęcia (uszkodzenie stawów)!
• Dziecko trzeba zarejestrować w USC (bodajże do miesiąca od urodzenia).
• Możliwa kolka.

 
  Odruchy noworodkowe, to:

• odruch Moro - wzdrygnięcie się na gwałtowną zmianę położenia lub mocny bodziec dźwiękowy (wygięcie ciała, odchylenie głowy, gwałtowne wyrzucenie rączek i nóżek). Zanika między 4 a 6 miesiącem życia.
• odruch Babińskiego - po dotyku od pięty do palców - stopa wykrzywia się do środka (u dorosłych na odwrót). Może się utrzymywać nawet do 2 lat.
• odruch Roetinga - po dotyku w policzek, dziecko otwiera się w tę stronę, chce ssać.
• odruch "chodzenia" - dziecko trzymane pod pachy na płaskim podłożu, wystawia najpierw jedną, a potem drugą nogę naprzód, tak jakby stawiało kroki. Zanika najczęściej ok. 2 miesiąca.
• odruch ssania - uaktywnia się po dotyku warg dziecka. Zanika między 2 a 4 miesiącem (później jest tzw. "ssanie ochotnicze").
• odruch chwytania - noworodek może trzymać bardzo silnie. Zanika między 3 a 6 miesiącem życia.
• odruch "szermierza" - odpowiednie skurcze szyi. Ustawienie ciała leżącego dziecka: głowa na bok, ręka i noga po tej samej stronie wyprostowane, przeciwległe kończyny zgięte. Do 6 miesiąca.
• odruch pełzania - położone na brzuszku, podnosi główkę i wykonuje ruchy, jak przy pływaniu.